Magiczne miejsce

Gurfę trudno znaleźć. Znajduje się niedaleko miasta Alia w prowincji Palermo (Sycylia), ale droga jest niełatwa, zwykli turyści nie są tam wpuszczani, brama jest zamknięta. Na szczęście podróżowałam z geologiem, który znalazł przewodnika, a ten otworzył bramę i oprowadził nas po tej nieprawdopodobnej jaskini. Nie mogę jej zapomnieć do dzisiaj. To było niezwykłe przeżycie.  Ciągle zbieram wrażenia, informacje, chciałabym tam jeszcze wrócić, obejrzeć spokojnie okolicę.  Zrozumieć.

Nazwa „Gurfa” pochodzi z arabskiego i oznacza „magazyn”, albo „pokój”. Kompleks jaskiń to nierzadki na Sycylii przykład architektury skalnej. Groty są wykute w czerwonym piaskowcu, obok już istniejących, naturalnych nisz. Prace przy nich były wykonywane między 2500 a 1600 rokiem p.n.e.

Wejście do jaskini. Przed wejściem niecki z wodą.

Główne wejście prowadzi do ogromnej (wysokość 16 m35 cm), wydrążonej przez ludzi jaskini w formie tolosa[1], otwór na górze pozwala słońcu w czasie przesilenia letniego wypełnić wnętrze światłem. Na prawo, przez inny otwór wpadają promienie słońca w czasie zimowego przesilenia. Widzimy schody po lewej stronie, jest tam również coś w rodzaju balkonu. Na zewnątrz jaskini możemy wspiąć się po schodkach i wejść do innych pomieszczeń, prowadzących do groty. Parę pokoików, przechodzi się z jednego do drugiego i dochodzi z góry do wielkiej groty, do której można wpaść przez otwór w podłodze. Czy dokonywały się tam rytualne inicjacje, kiedy śmiałkowie spuszczali się na dół? Tak twierdził przewodnik. Możliwe. Mnie bardziej zafascynowały miejsca, w których w dół po ścianach sączyła się woda. Po kamieniach spływała w niecki. Sporo było takich miejsc. Znając tradycję świętości wody na Sycylii jestem przekonana, że to miejsce musiało być związane również z kultem wody. Na szczycie piaskowej góry znajdują się groby. Jeszcze dalej znajduje się cmentarz „Necropoli del Cozzo Sulfara» ze źródłem bogatym w siarkę.

Przekrój góry. Na pierwszym piętrze pomieszczenia prowadzące do głównej jaskini

Pierwsze piętro. Barierka chroni przed wpadnięciem w otwór prowadzący do głównej sali.

Niewątpliwie jaskinie Gurfa były na początku miejscami kultu. Potem stały się spichlerzami zboża. W wiekach średnich podobno germańscy rycerze opanowali tereny wokół Gurfy i nawet zbudowali w grocie kaplicę. Z prac Diodorusa Siculusa dowiadujemy się, że Gurfa może być miejscem zabicia legendarnego króla Minosa, który w poszukiwaniu Dedala udał się na Sycylię. Morderstwo miała popełnić córka lokalnego króla Cocelusa, oblała Minosa wrzątkiem podczas kąpieli. Niedaleko miała znajdować się świątynia Afrodyty.

Przewodnik z ciekawym, ale niezrozumiałym reliefem w pokoju na górze.

Przed jaskinią są ciekawe niecki, jak wanny. Nasz przewodnik zaczął opowiadać o lokalnych legendach, według których dziewczyny miały zanurzać się w wodzie w tych wannach, żeby, uwaga, odzyskać dziewictwo! Tu musiałam zaprotestować i zwrócić mu uwagę na to, że w dawnych kulturach, w całej Europie, kąpiel w świętej wodzie służyła nie przywracaniu dziewictwa, ale wspomaganiu płodności. Przez kąpiel w tej świętej wodzie (jak również w różnych świętych źródłach) dusze przodkiń przechodziły w ciała kobiet, żeby narodzić się ponownie. A więc dla kobiet to musiało być niezwykle ważne miejsce. Kto panował nad tym miejscem? Po prawej stronie od wejścia do groty widać ciekawy, bardzo zniszczony wizerunek siedzącej osoby. Przewodnik mówił o bogini arabskiej. No cóż… Arabowie rozpoczęli najazdy na Sycylię w 652 roku, już wtedy zapomnieli o swoich boginiach Al Lat, Al Manat i Al Uzza. Ta ciekawa postać, przypomina wizerunki Kybele. To właśnie ona była przecież boginią grot i jaskiń. Od zawsze.

Wanna przed jaskinią.

Giuseppe Tornatore, reżyser sycylijski, nakręcił parę scen filmu „L’uomo delle stelle“ w jaskiniach Gurfy. Jeszcze nie udało mi się go zobaczyć.

Ledwie widoczna sylwetka na ścianie przy wejściu.

[1] Tolos, starożytny grobowiec z kamienia na planie koła, znany w epoce minojskiej, mykeńskiej, był popularny w Grecji i Tracji.